پیش‌بینی گرایش به تفکر انتقادی دانشجویان بر اساس باو‌رها‌ی معرفت‌شناختی و جوّ روانی- اجتماعی کلاس درس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه یزد

2 دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه یزد

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، پیش‌بینی گرایش به تفکر انتقادی بر اساس باورهای معرفت‌شناختی و جوّ روانی- اجتماعی کلاس درس دانشجویان دانشگاه یزد بود. روش: این مطالعه از نوع توصیفی- همبستگی است و جامعة آماری پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه یزد در سه دانشکدة علوم انسانی، علوم پایه و فنی مهندسی است؛ که با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‏ای 120 نفر (63 دختر و 57 پسر) از آنها برای نمونه انتخاب شدند. آزمودنی‌ها به سه پرسشنامة گرایش به تفکر انتقادی ریتکس، معرفت‌شناختی شومر و جوّ روانی- اجتماعی کلاس درس پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از آزمون رگرسیون همزمان و آزمون t به کمک نرم افزار SPSS 22 تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج یافته‌های پژوهش نشان داد که بین باورهای معرفت‌شناختی و گرایش به تفکر انتقادی، همبستگی معنادار و منفی وجود دارد. همچنین، نتایج آزمون t بیانگر تفاوت دختران و پسران در عامل انضباط است (05/0>p).
نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر نشان داد که باورهای معرفت‌شناختی، گرایش به تفکر انتقادی را پیش‌بینی می‌کند، ولی جوّ روانی-اجتماعی کلاس درس پیش‌بینی کننده گرایش به تفکر انتقادی نیست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Predicting Students' Critical Thinking Disposition Base on Epistemological Beliefs and Classroom Psychosocial Climate

نویسندگان [English]

  • Kazem Barzegar Befrooei 1
  • Atefeh Shamgani 2
1
2
چکیده [English]

The aim of this study is to predict the trend of critical thinking based on epistemological beliefs and classroom psychosocial climate of the student in Yazd University. Method: This study was a type of descriptive-correlation and statistical population consisted of Yazd University students who are in the Faculty of Humanities, Science and Engineering. That with the random-cluster sampling method 120 students (63 girls and 57 boys) were selected for the sample. Participants answered to critical thinking disposition of Ricketts, epistemological of Schommer and classroom psychosocial climate’s questionnaire. Data were analyzed by using synchronic regression test and t-test were analyzed by using SPSS 22 software. Results: The results of findings showed that there are significant and negative correlation between epistemological beliefs and critical thinking dispositions. Also the t-test results indicate gender difference in the discipline (p > 0/05). Conclusion: this study showed that epistemological beliefs predict the critical thinking disposition but classroom psychosocial climate is not the predictor to critical thinking disposition. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critical Thinking Disposition
  • Epistemological Beliefs
  • classroom psychosocial climate

مراجع

امامی، سها (1377). رابطه باورهای معرفت‌شناختی و پیشرفت تحصیلی با راهبردهای یادگیری.پایان­نامه کارشناسی ارشد: تهران، دانشگاه تهران.
پاک مهر، حمیده؛ میردورقی، فاطمه؛ غنایی­چمن­آباد، علی و کرمی، مرتضی (1392). رواسازی، اعتباریابی و تحلیل عاملی مقیاس گرایش به تفکر انتقادی ریکتس در مقطع متوسطه. فصلنامة اندازه­گیری تربیتی، 3 (11):33-53.
حسین‌چاری، مسعود (1380). سنجش پایایی و روایی مقیاس جوّ روانی- اجتماعی کلاس برای استفاده در مدارس راهنمایی ایران. مقالهمنتشرنشده. دانشگاه شیراز. دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی.
حسین‌چاری، مسعود و خیر، محمد (1381). بررسی جوّ روانی- اجتماعی کلاس درس به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های فرهنگ مدرسه. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 9 (3 و 4): 25-42.
خرمی‌نیا، شعبانعلی (1378). رابطه پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد با سابقه تحصیلی دوره آموزش متوسطه آنان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد: مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
خانی، حامد؛ فاضلی، حسن؛ کریمی، یوسف؛ بندک، موسی و پرگاری، نسیبه (1392). ارزیابی جوّ روانی- اجتماعی کلاس درس در شناسایی ساختار درونی مدرسه و ارتباط آن با خلاقیت دانش‌آموزان. ابتکار در خلاقیت در علوم انسانی، 3 (2): 19-38.
سلیمان‌نژاد، اکبر و آیرملوی، بهروز (1391). رابطه باورهای معرفت‌شناختی و گرایش به تفکر انتقادی در دانش‏آموزان دوره متوسطه شهر ماکو در سال تحصیلی 91-90. تفکر و کودک، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 3 (2): 1-29.
شعبانی ورکی، بختیار (1379). رویکردهای یاددهی-یادگیری: مفاهیم بنیادها و نظریه‌ها. مشهد: انتشارات آستان قدس.
شعبانی، حسن (1385). مهارت‌های آموزشی و پرورشی:روش‌ها و فنون تدریس. تهران:  انتشارات سمت.
شریعتمداری، علی (1379). تعلیم و تربیت اسلامی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
علاقه‌بند، علی (1388). مبانی نظری و اصول مدیریت آموزشی. تهران: انتشارات روان.
قنبری هاشم‌آبادی، بهرامعلی؛ گراوند، هوشنگ؛ محمدزاده قصر، اعظم و حسینی، سید علی‌اکبر (1391). بررسی رابطه گرایش به تفکر انتقادی و یادگیری خود راهبرد در دانشجویان پرستاری و مامایی مشهد و تأثیر آن در موفقیت تحصیلی. مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، 7 (11): 15-27.
کرمی، مرتضی؛ رجایی، ملیحه و نامخواه، مرضیه (1393). بررسی میدان گرایش به تفکر انتقادی در معلمان مقطع متوسطه و نقش آن در سبک تدریس آنان. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 11 (13): 47-34.
کمالی زارچ، محمود؛ زارع، حسین؛ علوی لنگرودی، سمیه‌السادت (1391). اثربخشی آموزش تفکر انتقادی بر باورهای معرفت‌شناختی دانشجویان، دو فصلنامه علمی – پژوهشی شناخت اجتماعی، 1 (2): 15-32.
مایرز، چت (1390). آموزش تفکر انتقادی؛ ترجمه خدایار ابیلی، تهران: انتشارات سمت.
مرزوقی، رحمت‌الله (1374). بررسی باورهای معرفت­شناختی دانش­آموزان مدارس تیزهوش و عادی شهر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد: تهران، دانشگاه تهران، دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی.
معنوی‌پور، داوود (1391). مقایسه باورهای معرفت‌شناختی دانشجویان بر اساس جنسیت، رشته و مقطع تحصیلی، شناخت اجتماعی، 1 (1): 59-65.
 
Bernard, Robert M. et al. (2008). Exploring the Structure of the wastson – Glaser Critical thinking Appraisal: one scale or many subscales, Thinking Skills and Creatirty, 3:15-22.
Duell, O. K. & Schommer-Aikins, M. (2001). Measures of people's beliefs about knowledge and learning. Educational Psychology Review, 13 (4): 419-449.
Facione, P. A. (2010). Critical Thinking: What It Is and Why It Counts. USA: Insight Assessment.
Fraser, B. J.; Giddings, G. J. & Mcrobbie, C. R. (1995). Evolution and Validation of personal form of on instrument for assessing science laboratory classroom environment. Journal of Research in science Teaching, 32: 399-422.
Jin, G.; Bierma, T. J. & Broadbear, J. (2004). Critical thinking among environmental health undergraduates and implications for the profession. Journal Environment Health, 67 (3): 15-20.
Man Chan, n.; Irene, T. Ho. & Kelly, y. L. Ku. (2011). Epistemic beliefs and critical thinking of Chinese students. Learning and Individual differences, 21: 67-77.
Moos, R. H. (1979). Evaluating educational environments. Washington: Jossy-Bass publishers.
Peng, H. & Fitzgerald, G. E. (2006). Relationships between teacher education students epistemological beliefs and their learning outcomes in a case-based hypermedia learning environment. Journal of technology and teacher Education, 4 (11): 255-281.
Profetto, M. G. J. (2003). The relationship of critical thinking skills and critical thinking dispositions of baccalaureate nursing students. Journal Advance Nurse, 43 (6): 569-577.
Ku, K. Y. L. (2009). Assessing students’ critical thinking performance: Urging for measurements using multi-response format. Thinking Skills and Creativity, 4 (12): 70–76.
Ricketts, J. C. (2003). The Efficacy of Leader ship Development, Critical Thinking Dispositions, and Students Academic Performance on the Critical Thinking Skills of Selected Youth Leaders. Dissertation Presented to the Graduate School of the University of Florida in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy.
Schommer, M. (1993). Epistemological development and academic –performance among secondary student. Journal of Educational Psychology, 85 (3): 406-411.
Schommer, M. (1993). Effects of beliefs about the nature of knowledge in comprehension: Journal of Educational Psychology, 1 (3): 12-26.
Schommer, M. (1990). Effects of beliefs about the nature of knowledge on comprehension. Journal of Educational Psychology, 82: 498-504.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار