جهانی‌شدن و ضرورت آموزش عمومی در تربیت شهروند جهانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی

چکیده

هدف پژوهش حاضر، مطالعه زمینه‌های تربیت شهروند جهانی در برنامه درسی درس‌های عمومی دانشگاهی ایران است. نوع تحقیق، کاربردی و با رویکرد کیفی از روش تحلیل محتوا کیفی از نوع تحلیل تماتیک (موضوعی) در دو سطح اسناد انتخابی و سرفصل‌های مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی بهره برده است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، تحلیل محتوا، فیش‌برداری و چک‌لیست بوده است. برای تفسیر و تحلیل داده‌ها از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. بر اساس یافته‌های پژوهش، سطح مطالب مرتبط با جهانی‌شدن از بعد کیفی، از درسی نسبت به درس دیگر از شدت و ضعف قابل توجهی برخوردار است. آنچه مسلّم است اینکه بیشتر مطالب مرتبط با مؤلفه‌های جهانی‌شدن، مطالبی هستند که اغلب ارتباط غیر مستقیم دارند و از وجوه ایجابی، سلبی و خنثی، می‌توان ادعا کرد که وجه خنثی بر سایر وجوه از سنگینی محسوسی برخوردار است. شمای به دست آمده پس از تحلیل محتوای کیفی اسناد و سرفصل‌های دروس عمومی نشان می‌دهد که رویکرد موجود به تربیت شهروند جهانی در ایران تلفیقی از رویکردهای آموزش سیاسی، مدنی، انتقال فرهنگی و رویکرد نئولیبرال است. از نکات مهم در تحلیل اسناد، نبود تمایز بین جهانی‌شدن و بین‌المللی شدن است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Globalization and the Necessity of General Education in Global Citizenship Education

نویسنده [English]

  • Zahra Rashidi
چکیده [English]

Abstract: The purpose of this study is to study the areas of global citizenship education in the curriculum of general academic courses in Iran. It is an applied research with the qualitative approach has been utilized through qualitative content analysis methodology of thematic analysis at two levels of selective documents and chapters approved by the Supreme Council of the Cultural Revolution. Note taking and check list were used to collect information and data. Descriptive and analytical methods were used for data interpretation and analysis. According to the findings of the research, the level of the issues related to globalization from the qualitative aspect, from the lesson to the lesson, has a significant degree of severity and weakness. Content is often indirectly associated with globalization and has a neutral footing. The existing approach to educating a global citizen in Iran is a combination of approaches to political, civilian, cultural transfer and neo-liberal approach. There is no distinction between globalization and internationalization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Global citizen
  • National Documents
  • General education
آقاگل‌زاده، فردوس و داوری، حسین (1393). جهانی‌شدن و گسترش زبان انگلیسی (ضرورت و الزامات بهره‌گیری از رویکرد انتقادی در مواجهه با زبان انگلیسی در ایران. راهبرد فرهنگ، 25، 179 - 203.
آیین‌نامه واگذاری اختیارات برنامه‌ریزی درسی به دانشگاه‌ها (1379). وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، ص 1.
افتخارزاده، سید فرهاد (1384). بررسی چارچوب تربیت شهروندی برای قرن 21 شهروند آینده. تهران: انتشارات عابد.
جاودانی، حمید (1392). دانشگاه‌ها و جهانی‌شدن (مفاهیم و رویکردها). تهران: انتشارات مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی.
جاودانی، حمید (1387). بررسی الزامات جهانی‌شدن و چالش‌های اساسی پیش روی آموزش عالی، تحقیقات و فناوری. تهران: انتشارات مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی.
حمدی، کریم و رزقی شیرسوار، هادی (1392). ارزیابی عملکرد دانشگاه‌ها در بهبود آموزش شهروندی در کلان‌شهرهای کشور، مدیریت فرهنگی، 5 (13)، 60 - 72.
خاقانی‌زاده، مرتضی و فتحی واجارگاه، کوروش (1387). الگوهای برنامه درسی دانشگاهی، راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 1 (2)، 11-19.
شاه‌طالبی، بدری؛ قلی‌زاده، آذر و شریفی سعید (1389). تدوین مؤلفه‌های فرهنگ شهروندی در حیطه‌های هویت ملی و جهانی برای دانش‌آموزان دوره راهنمایی تحصیلی، فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 1 (3)، 57 - 74.
طالب‌زاده نوبریان، محسن و فتحی واجارگاه، کوروش (1382). مباحث تخصصی برنامه‌ریزی درسی. تهران: انتشارات آییژ.
عارفی، محبوبه؛ قهرمانی، محمد و رضایی‌زاده، مرتضی (1388). ضرورت و راه‌کارهای بهبود برنامه درسی درس‌های عمومی دوره کارشناسی از دیدگاه دانشجویان و اعضای هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی. فصلنامه مطالعات برنامه درسی، 3 (10)، 94-129.
فتحی واجارگاه، کوروش و علائی، غلامحسین (1389). تربیت شهروند جهانی، مجله اطلاع‌رسانی مدارس، 8 ، 88-89.
فتحی واجارگاه، کوروش و واحد چوکده، سکینه (1385). شناسایی آسیب‌های تربیت شهروندی در برنامه درسی پنهان نظام آموزش متوسطه نظری از دیدگاه معلمان زن شهر تهران و ارائه راه‌کارهایی برای بهبود وضعیت آن، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 5 (17)، 93 - 132.
قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (‏1383). مجلس شورای اسلامی، ص1.
قورچیان، نادرقلی؛ آراسته، حمیدرضا و جعفری، پریوش (1383). دایره‌المعارف آموزش عالی، جلد اول، تهران: بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی.
کشاورز، یوسف (1390). جهانی‌شدن و ضرورت آموزش‌های شهروندی. فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 3 (6)، 179 – 194.
گزارش ملی آموزش عالی ایران (1379). تهران: انتشارات مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی و انتشارات دهخدا.
 
Brunner, J. J. (2002). Globalization and the future of education: Trends, challenges and Strategies, Meeting in Santiago, Chile. August 23-25.
Dennis, R. Gordon (2014). Curriculum integration versus educating for global citizenship: A (Disciplinary) view from the international relations classroom, frontiers. The Interdisciplinary Journal of Study Abroad, xxiv (Fall), 59 – 72.
Haddad Narafshan, M. & Yamini, M. (2011). Policy and nglish language teaching (ELT) in Iran. Iranian EFL Journal, 7 (5), 179-189.
Kiani, G. R.; Mahdavi, B. & Gafar Samar, R. (2011). Towards a harmonized foreign language education program in Iran: National policies and English achievement. Literacy Information and Computer Education Journal, 2 (3), 461-469.
Stoner. L.; Perry, L.; Wadsworth, D.; Stoner. K. R. & Tarrant, M. A. (2014). Global citizenship is key to securing global health. The Role of Higher Education, Preventive Medicine, 64, 126-128.
Takkac, Mehmet & Selcuk Akdemir, Ahmet (2012). Training future members of the world with an understanding of Global Citizenship, Procedia- Social and Behavioral Sciences, 47, 881 – 885.