شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت و افت تحصیلی دانشجویان (مورد مطالعه: دانشگاه یزد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

2 استادیار دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

3 دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

پژوهش حاضر، با هدف شناسایی عوامل موفقیت و افت تحصیلی دانشجویان به روش توصیفی-پیمایشی اجرا شد. از جامعه دانشجویان سال آخر رشته‌های علوم انسانی دانشگاه یزد (616 نفر)، مطابق جدول مورگان، تعداد 242 نفر به شیوه نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق‌ساخته بود که روایی آن را شش استاد دانشگاه یزد تأیید کردند. پایایی آن نیز با ضریب آلفای کرونباخ بالاتر از 7/0 به دست آمد که نشانگر پایایی مناسب ابزار بود. داده‌ها با آزمون‌های تی تک‌نمونه‌ای و فریدمن تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که عوامل موفقیت تحصیلی شامل علاقه به رشته تحصیلی، درک صحیح والدین، انگیزه فردی، تسلط استادان، جذاب بودن مطالب درسی، ارتباط محتوا با نیازهای واقعی، آشنایی با بازار کار و توانایی برقراری ارتباط علمی است. همچنین عوامل افت تحصیلی شامل حضور بدون مطالعه قبلی در کلاس، نداشتن برنامه منظم برای مطالعه، مشغله‌های ذهنی، تمرکز نداشتن در مطالعه، دشواری آزمون‌های درسی، پیچیدگی مطالب کتاب‌های درسی، جذاب نبودن مطالب درسی، ضعف ارتباط درس‌ها با نیازهای واقعی، آشنا نبودن با بازار کار و ناتوانی در برقراری ارتباط علمی است. در مجموع، پژوهش حاضر بیانگر اهمیت راهکارهای آشناسازی دانشجویان با شیوه­های مطالعه اثربخش، معرفی رشته‌های تحصیلی کارآمد و همچنین ارتباط مؤثرتر مراکز مشاوره دانشگاهی با دانشجویان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying Factors Affecting College Students' Academic Success and Failure

نویسندگان [English]

  • Masoomeh Davarinia 1
  • Maryam Kian 2
  • Seyed Alireza Afshani 3
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the factors related to academic achievement and dropout among the students of Yazd University. The research method was descriptive-survey. The study population consisted of all senior students of Yazd University in Humanities (616 students). Using the Morgan table, 242 students were selected by random sampling. The research tools were two questionnaires of academic success and failure factors.Show moreShow lessThe validity of the questionnaires was determined by the opinions of six faculty members of Yazd University. A high Cronbach's alpha value of 0.7 for different constructs indicated the optimum reliability of the questionnaires. Data were analyzed at two levels of descriptive and inferential using the one sample t-test, Independent sample t-test and Friedman test. The findings showed that the factors shaping students' academic success include interest in the field of study, parental understanding, motivation, teacher proficiency, teacher-student interaction, content appealing, content relevance to real needs, familiarity with the job market, and ability to communicate scientifically with professors and classmates. Show moreShow lessFactors causing the students to drop out include lack of prior study in the classroom, lack of a regular study schedule, lack of focus on study, difficult exams, textbook complexity, lack of relevance of the needs to the courses, unfamiliarity with the labor market and inability to communicate scientifically. Based on the findings, the study suggests introducing students to how to study effectively, familiarize them with the applied disciplines, and the future job market, and a more effective communication with the university counseling centers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Academic Education
  • Academic Success
  • College Student
  • Higher Education System
ادهمی، اشرف؛ جوادی، یدالله و حق‌دوست، علی‌اکبر (1381). ارتباط امکانات آموزشی و نیروی انسانی بخش‌های علوم پایه با پیشرفت تحصیلی دانشجویان پزشکی کرمان. مجله علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قزوین، 22، 56-65.
اسماعیل‌پور، محمد؛ نادری شاد، شایان؛ کبرایی، فائزه و غلامی، بهاره (1394). بررسی افت تحصیلی و برخی عوامل مرتبط با آن از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 9(3)، 65–72.
افضلی، مهناز (1391). فراتحلیلی بر پایان‌نامه‌های انجام شده در حوزه افت تحصیلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته سنجش و اندازه‌گیری، دانشگاه علامه طباطبایی.
اوهانس کراتوسیان، سرینه (1391). بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت تحصیلی دانشجویان مراکز آموزش علمی کاربردی استان البرز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار.
برجعلی، احمد (1396). الگوی تأثیر انگیزه تحصیلی با میانجی‌گری سرمایه روان‌شناختی بر موفقیت تحصیلی. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 9(33)، 1-19.
بیابانگرد، اسماعیل (1386). روش‌های پیشگیری از افت تحصیلی. تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان.
پورآتشی، مهتاب (1387). بررسی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر موفقیت تحصیلی دانشجویان. مجله جهاد، 283 و 284، 132-142.
پورآتشی، مهتاب؛ شعبانعلی، حسین و موحد، حمید (1388). واکاوی عوامل تأثیرگذار بر موفقیت تحصیلی، تأملی در دیدگاه دانشجویان رشته‌های کشاورزی دانشگاه تهران. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، 3(2)، 1-14.
تمنایی‌فر، محمدرضا؛ نیازی، محسن و امینی، محمد (1386). بررسی مقایسه‌ای عوامل مؤثر بر افت تحصیلی دانشجویان مشروط و ممتاز. ماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه شاهد، 24(14)، 39 -52.
حجازی، یوسف و امیدی نجف‌آبادی، مریم (1385). عوامل مؤثر بر موفقیت تحصیلی دانشجویان کشاورزی. مجله علوم کشاورزی ایران، 4(1)، 19-25.
حیرانی، شبنم (1388). عوامل مؤثر در افت تحصیلی دانش‌آموزان. مجله کودک، 49، 1 – 12.
دسترنج، منصوره؛ بلوکی، صدیقه و مؤذن، مریم (1389). بررسی عوامل مؤثر بر افت تحصیلی دانشجویان دانشگاه پیام نور بستک. فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، 7(2)، 241-258.
رحیمی، چنگیز (1393). تفاوت‌های فردی از نظر سبک یادگیری و موفقیت تحصیلی در دانشجویان. فصلنامه شخصیت و تفاوت‌های فردی، 3(5)، 79-104.
رحیمی، سجاد؛ حشمتی، هاشم و مقدم، زهرا (1390). بررسی فراوانی و عوامل مؤثر در افت تحصیلی دانشجویان ساکن خوابگاه دانشکده‌های پیراپزشکی و بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گلستان. فصلنامه علمی دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، 2(1)، 16- 28.
رضایی، مژگان (1389). مقایسه میزان و عوامل مؤثر بر افت تحصیلی دانشجویان ایرانی و افغانستانی دانشگاه فردوسی مشهد و دانشجویان دانشگاه هرات از دیدگاه خودشان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد.
زارع، مرضیه (1396). بررسی علل و عوامل افت تحصیلی دانشجویان دانشگاه صنعتی شیراز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
زند، آزیتا و میردامادی، سیدمهدی (1386). بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت تحصیلی دانشجویان کارشناسی ارشد رشته کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات. مجله جهاد، 278، 19-27.
سهرابی، زهره؛ قوتی، فاطمه؛ میرحسینی، فخرالسادات و حسینی، فاطمه (1395). بررسی ارتباط انگیزه پیشرفت تحصیلی و مدیریت زمان با موفقیت تحصیلی دانشجویان کارشناسی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران. مجله علوم پزشکی رازی، 23(150)، 35-45.
سیف، علی‌اکبر (1391). روان‌شناسی پرورشی نوین. تهران: دوران.
صبوری، امین؛ نوحی، سیما؛ حسینی، مرتضی؛ رخساری‌زاده، حمید و علیشیری، غلامحسین (1391). بررسی انگیزه پیشرفت و رابطه آن با موفقیت تحصیلی در دانشجویان رشته‌های پزشکی، پرستاری و خدمات درمانی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله. مجله پزشکی نظامی، 3(14)، 200-204.
علیوندی، وفا (1384). بررسی رابطه تفکر انتقادی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه تبریز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا.
فتحی‌زاده، قدرت (1392). بررسی علل افت تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران.
قدیرزاده، زهرا و حاج‌باقری، محسن (1394). عوامل مؤثر بر موفقیت تحصیلی دانشجویان پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی کاشان. فصلنامه مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی، 8(1)، 10-19.
کارنگی، دیل؛ آلن، جیمز و وایلر، الا (1381). رمز موفقیت؛ ترجمه محمدجواد پاکدل و مسعود میرزایی. تهران: پارسا.
کرمی، شهره و زرافشانی، کیومرث (1390). بررسی علل افت تحصیلی و راه‌های کاهش آن از دیدگاه دانشجویان ترویج و آموزش کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی. نامه آموزش عالی، 4(14)، 105-121.
گلشن فومنی، محمدرسول (1380). جامعه شناسی آموزش و پرورش. تهران: شیفته.
منیری، رضوان (1385). علل عدم موفقیت تحصیلی در دانشجویان رشته پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی کاشان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 6(8)، 64-85.
مهدیون، زهرا؛ خاتونی، علیرضا؛ عبدی، علیرضا و جعفری، فرانک (1390). بررسی میزان افت تحصیلی و عوامل مرتبط با آن از دیدگاه دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی کرمانشاه. نشریه آموزش پرستاری، 5(5)، 1 -8.
نامنی، احمد و طالع‌پسند، سیاوش (1394). ارائه مدل پیش‌بینی موفقیت تحصیلی دوره‌های کارشناسی ارشد، مطالعه موردی: مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه علم و صنعت ایران. مجله برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی، 8(15)، 71 -82.
نظری، رقیه و شریف‌نیا، سیدحمید (1389). بررسی دلایل افت تحصیلی در دانشجویان پرستاری. مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل، 12(5)، 90-94.
ولی‌زاده، لیلا (1386). ارتباط ویژگی‌های یادگیری با موفقیت تحصیلی دانشجویان پرستاری و مامایی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 4(6)، 32-49.
Artino, A. (2009). Think, Feel, Act: Motivational and Emotional Influences on Military Students Online Academic Success. Journal Compute HigheR Education, 21, 146-166.
Bahar, H. H. (2010). The Effects of Gender, Social support and Sociometric status on Academic Success. Procedia Social & Behavioral Sciences, 2, 3801-3805.
Busato, V. V., Prins, F. J., Elshout, J. J., & Hamaker, C. (2000). Intellectual Ability, Learning Style, Personality, Achievement Motivation and Academic Success of Psychology Students in Higher Education. Personality & Individual Differences, 29, 1057-1068.
Chae, S. J., Kim, M., & Chang, K. H. (2016). Logitudinal Analysis of the Effect of Academic Failure Tolerance on Academic Achievement fluction in Medical school students. Korean Journal Medical Education, 28(1), 8-25.
Damashke, R. (2003). Support Programs for Student on Academic Probation. Student Support Services, 47, 118-141.
Deaton, M. J. (2008). Academic Success of Appalachian Adolescents: The Impact of Parental Authority and Families. Master’s Thesis. Miami University Oxford, Ohio.4: 118-125.
Fox, L. M., & Sease, J. M. (2019). Impact of Co-curricular Involvement on Academic Success of Pharmacy Students. Currents in Pharmacy Teaching & Learning, 11(5), 461-468.
Fuller, B. (2007). School Effects in the Third World. Educational & Training, 5(11), 35-48.
Gerardi, S. (2005). Self-concept of Ability as a Predictor of Academic Success among Urben Technical College Students. The Social Science Journal, 42, 295-300.
Guney, Yilmaz (2009). Exogenous and endogenous factors impacting student performance in undergraduate accounting modules. Accounting Education, An International Journal, 18(1), 51-73.
Gutierrez, M & Manuel, T. (2018). Motivational class climate, Motivation and Academic success in university students. Revista de psicodidactica, 23(2), 94-101.
Kim, Y.K., & Sax, L. (2007). Different Patterns of Student-Faculty Interaction in Research University: An Analysis by Student Gender, Sex and First-Generation Status. Research & Occasional Series, 50, 437-459.
Kobal, D., & Musek, J. (2001). Self-Concept and Academic Achievement: Slovenia and France. Personality & Individual Diffrences, 30, 887-899.
Lee, W. W. (2017). Relationship among Grit, Academic Performance, Percieved Academic Failure and Stress in Associated Degree Students. Journal of Adolescence, 60, 148-152.
Mihai, D. R. (2014). Students’ Failure in Academic Environment. Procedia-Social & Behavioral Sciences, 114, 170-177.
NeclaKeles, H. (2012). An Investigation of the Relationship between Motivation and Academic Achievement of Business Administration students. An empirical study in Turkey. European Journal of Social Sciences, 30 (4), 612-617.
Nuthanap, G. (2007). Gender Analysis of Academic Achievement among High School Students. Dissertation of MD of Home Science in Human Development. University of Agriculture Sciences, Harward.
Ransdell, S. (2005). Predicting College Success, The Importance of Ability and non-Cognitive Variables. International Journal of Education Research, 35(4), 357-364.
Reasoner, R. W. (2004). Review of Self-esteem Research. International Council for Self-esteem, Port Ludlow, WA.4:12-20.
Saunders, D., Braley, M. B., & Stennes, N. (2017). Traditional and Psychological Factors Associated with Academic Success: Investigating Best Predictors of College Retention. Motivation and Emotion, 42(4), 459-465.
Schmitz, M. F. (2006). Influence of Social and Family Contexts on Self-esteem of Latino Youth. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 28(4), 516.
Shih, C., & Gamon, J. A. (2002). Relationship among Learning Strategies, Patterns, Styles and Achievement in Web-based Courses. Journal of Agricultural Education, 43(4), 1-11.
Wade, M. A. (2000). Improving Student Performance and Faculty Evaluation: A Transactional Relationship Strategy. Annual Meeting, American Agricultural Economics Association Series, 2, 17-21.
Welles, T. L. (2010). An analysis of the academic success inventory for college students. PhD Dissertation, the Florida state university.