پژوهش حاضر با هدف ساخت و اعتبار سنجی آزمون قابلیت پژوهشی و ارزیابی آن در دانشجویان تحصیلات تکمیلی انجام شد. روششناسی پژوهش از نوع پیمایشی و توصیفی _ همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاههای تهران، علاّمه طباطبائی، شهید بهشتی و دانشگاه محقق اردبیلی هستند. روش نمونهگیری از نوع تصادفی ساده بود. حجم نمونه با توجّه به مدل کرجسی _ مورگان 377 نفر در نظر گرفته شد. دادهها با پرسشنامه محققساخته قابلیتهای پژوهشی گردآوری شد. روایی ابزار با استفاده از نظر استادان صاحبنظر تأیید و پایایی ابزار نیز با ضریب آلفای کرونباخ 97/0 محاسبه شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی به روش عاملیابی عناصر اصلی و با در نظر گرفتن بار عاملی بالاتر از 40/0 نشان داد که 9 عامل قابل استخراج است و 44/64 درصد از واریانس کل را تبیین میکند. همبستگی درونی ضریب آلفای بالایی را برای عاملها (از 66/0 تا 94/0) نشان داد. نتایج ارزیابی مقایسهای مؤلفهها با آزمون t دو گروهی مستقل نشان داد که بین دانشجویان دختر و پسر در تعدادی از قابلیتهای پژوهشی تفاوت معنیدار وجود دارد.