تأملی بر پیوند نظری رویکردهای ارزشیابی آموزشی با الگوهای کیفیت آموزشی و تبیین پیامدهای آن بر حوزه عمل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

ارزشیابی و کیفیت آموزش از مسائل مهم و مورد توجه نظریه‌پردازان از یکسو، و دست‌اندرکاران نظام‌های آموزشی از سویی دیگر است. هدف مقاله حاضر، بررسی رویکردهای مختلف ارزشیابی آموزشی و الگوهای کیفیت آموزشی می‌باشد. این تحقیق به روش بررسی اسنادی انجام شده است. جامعه آماری آن، منابع و اسناد موجود در مقوله ارزشیابی و الگوهای کیفیت آموزشی بود که نمونه به روش نمونه‌گیری هدفمند و در دسترس انتخاب شدند و بر اساس روش تحلیلی – تفسیری نقاط کانونی هریک از رویکردهای ارزشیابی و الگوهای کیفیت آموزشی مورد شناسایی و پیوندهای بین آنها تبیین شده است. یافته‌های تحقیق نشان داد که رویکرد ارزشیابی هدف‌محور با الگوی کیفیت هدف‌محور، رویکرد مدیریت‌محور با الگوی رضایت‌مندی و رویکرد ارزشیابی طبیعت‌گرایانه یا مشارکت‌کننده محور با الگوی یادگیری سازمانی ارتباط دارند. افزون بر این نتایج تحقیق، بیانگر آن است که رویکرد ارزشیابی متخصص محور از این حیث که متخصصان همواره درگیر ارزشیابی هستند، با تمامی الگوهای کیفیت آموزشی پیوند دارد. بر این اساس، برای تحقق و تضمین کیفیت نظام آموزشی باید به پیوندهای میان رویکردهای ارزشیابی و الگوهای کیفیت توجه کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Reflecting on the theoretical connection between educational evaluation approaches and educational quality models and its practical consequences

نویسندگان [English]

  • Maghsoud Amin Khandaghi 1
  • Ali Akbar Ajam 2
1
2
چکیده [English]

The quality and evaluation of education are of the main issues regarded by educational theorists in one hand and educational practitioners on the other. The aim of this study was to investigate the various educational evaluation approaches and educational quality models. This investigation is a document survey study. The population of this documented review included documents and evidence about educational evaluation and educational quality models. Sampling was carried out using purposive and reachable sampling method and the focal points of each approach and model were identified and their connections were explained using analytical-interpretive method. Results showed that objective-oriented assessment approach, management-oriented approach, and naturalistic or participatory-oriented approach accord with objective-oriented quality model, satisfaction model, and organizational learning model, respectively. In addition, professional-oriented evaluation approach is in accordance with all above-mentioned quality models as professionals always engage in educational evaluation. Regarding this, it is necessary to consider the connections between the educational evaluation approaches and educational quality models in order to ensure the educational system quality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Educational Evaluation
  • educational quality
  • approach
  • model
  • Curriculum

مراجع

امیری، مجتبی (1382). نظریه و نظریه­پردازی در دانش مدیریت، فصلنامه حوزه و دانشگاه، سال نهم، شماره 37: 36-68.
بازرگان، عباس (1380). ارزشیابی آموزشی مفاهیم، الگوها و فرایندهای عملیاتی، تهران: انتشارات سمت.
باقری، خسرو (1386). جایگاه فلسفه تعلیم و تربیت در میانه نظر و عمل: تاملی بر واپسین چالش فلسفه های تحلیلی و فاره ای، فصلنامه نوآوری های آموزشی، سال ششم، شماره بیست: 87-108.
درانی، کمال و صالحی، کیوان (1385). ارزشیابی هنرستان های کاردانش با استفاده از الگوی سیپ به منظور پیشنهاد چارچوبی برای بهبود کیفیت هنرستان های کاردانش: موردی از هنرستان های منطقه 2 شهر تهران، مجله روانشناسی و علوم تربیتی، سال سی و ششم، شماره 1: 104-125.
رحمانی، رمضان و فتحی واجارگاه، کوروش (1387). ارزشیابی کیفیت در آموزش عالی، فصلنامه راهبرد های آموزش، سال اول، شماره 1: 28-39.
سلیمی، قربانعلی و گودرزی، اکرم (1383). آموزش با کیفیت پدیده قرن بیست و یکم، مجموعه مقالات همایش ملی اصلاحات در آموزش و پرورش، تهیه کننده: منیره رضایی، تهران: انتشارات پژوهشکده تعلیم و تربیت وزارت آموزش و پرورش.
شهیدی، نیما و رضویه، اصغر و امین شایان جهرمی، شاپور و سیدی، مسعود.(1385). بررسی تاثیر جهانی شدن آموزش عالی بر کیفیت آموزشی دانشگاه­ها از دیدگاه استادان دانشگاه شیراز، فصلنامه اندیشه های تازه در علوم تربیتی، سال دوم، شماره1:73-96.
شیخی، مهرنوش (1383). اهمیت ارزشیابی در برنامه­های آموزشی، مجله تعاون، دوره جدید، شماره 151:42-45.
فتحی واجارگاه، کورش و شفیعی، ناهید (1386). ارزشیابی کیفیت برنامه درسی دانشگاهی (مورد برنامه درسی آموزش بزرگسالان)، فصلنامه مطالعات برنامه درسی، سال اول، شماره 5: 1-26.
کار، ویلفرد (1386). نظریه تربیتی و ارتباط آن با عمل تربیتی ، ترجمه سید مهدی سجادی، فصلنامه مدرس، شماره 3: 16-29.
کیامنش، علیرضا (1370). ارزشیابی آموزشی چه هست و چه نیست؟، نشریه علوم تربیتی دانشگاه تهران، شماره 49:117-136.
کیذوری، امیرحسین و حسینی، محمدعلی و فلاحی خشکناب، مسعود (1387). تاثیر ارزشیابی درونی بر ارتقای کیفیت آموزشی و پژوهشی، پژوهش پرستاری، دوره 3، شماره 8و 9:105-115.
معروفی، یحیی و کیامنش، علیرضا و مهرمحمدی، محمود و علی­عسکری، مجید (1386). ارزشیابی کیفیت تدریس در آموزش عالی: بررسی برخی دیدگاه­ها، فصلنامه مطالعات برنامه درسی، شماره اول، سال پنجم:81-112.
موسی‌پور، نعمت­الله (1381). مبانی نظری الگوهای ارزشیابی، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، شماره 23 و 24: 119-144.
هداوند، سعید (1384). مدیریت ارزشیابی کیفیت در نظام­های آموزشی، مجله مدیریت، شماره 105 و 106:68-72.
یادگارزاده، غلامرضا و پرند، کورش و محمدی، رضا و بهرامی، آرش (1388). تحلیلی بر رویکردهای ارزشیابی آموزشی: از نظریه تا کاربرد، ماهنامه مهندسی فرهنگی، سال سوم، شماره 31 و 32:61-69.
 
Bazargan, A. (1996). Pedagometrics and its application in improving the qualiy education, Quarterly journal of the faculty of psychology and education, university of Tehran, Vol. 2, No. 4, pp: 11-26.
Cameron, K. S. and Whetten, D. A. (1983). Organizational Effectiveness: A comparison of multiple models, NewYork: Academic press.
Cheng, Y. C. & Tam, W. M. (1997). Multi-models of quality in education. Quality assurance in education, Vol. 5, No.1, pp: 22-31.
Cheng, Y. C. (2001). Paradigm shift in quality improvement in education: three waves for the future. Invited Plenary Speech Presented at the International Forum on Quality Education for the Twenty-first Century Co-organized by UNESCO-PROAP, National Commission for UNESCO of Ministry of Education, and National Institute of Educational Research, China. Available in: http://home.ied.edu.hk/~yccheng/doc/speeches/12-15jun01.pdf
Fyodorona, A. (2005). Multiple intelligences theory in improving the quality of virtual education. Electronic publication of the University of Joensuu. Available in:
http://joypub.joensuu.fi/joypub/years.php?selY=2005.
Hughes, J. (2005). The evaluation of evaluation theory, models and theories, available in:
http://www.evaluate-urope.net/eval3/Modelsandtheories/
Hughes, J. (2005). Explores different models and theories of evaluation. Available in: http://www.evaluate-urope.net/eval3/Modelsandtheories/
Klein, M. F. (1992). The perspective on the gap between curriculum theory and practice, Theory into Practice (TIP), Vol.16, No. 3: 191-197.
Madaus, G. F. & Haney, W. & Kreitzer, A. (1992). Testing and evaluation learning from the projects we fund. Boston: council for aid to education.
Oermann, M. H and goberson, K. B. (2009). Evaluating and testing in nursing education, third edition. New York: Springer publishing company.
Ruhe, V. and Zumbo, B. D. (2009). Evaluation in distance education and e-learning, the unfolding model. New York and London: the Guilford press.
Tam, W. M. and Cheng, Y. C. (1997). Multi-models of quality in education.Quality Assurance in Education, vol. 5, No.1: 22-31.
Van Kemendade, E. & Pupius, M. & Hardjono, T. (2008). More value to defining quality. Quality in higher education, Vol.14, No.2: 175-185.
Worthen, B. R and sanders, J. K. (1987). Educational evaluation alternative approaches and practical guidelines. New York: Longman press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار