رابطۀ سواد رایانه‌ای و تجربه‌ شبکه‌های اجتماعی مجازی در دانشجویان دختر دانشگاه یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکده روان‌شناسی دانشگاه یزد

2 کارشناس ارشد برنامه‌ریزی درسی

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطۀ سواد رایانه‌ای و تجربه‌ شبکه‌های اجتماعی مجازی در دانشجویان دختر دانشگاه یزد (8000N=) است. روش پژوهش توصیفی پیمایشی است. 236 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. داده‌ها با پرسشنامۀ استاندارد سواد رایانه‌ای و پرسشنامۀ محقق‌ساخته تجربه‌ شبکه‌های اجتماعی گردآوری و با آزمون تی (t)، همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس تحلیل شد. نتایج نشان داد سواد رایانه‌ای دانشجویان بالاتر از حد متوسط است، شبکه‌های اجتماعی از نظر دانشجویان در ابعاد خانوادگی، تحصیلی، سازگاری، اعتقادی و روانی آسیب‌زاست اگرچه مزایایی دارد. سواد رایانه‌ای با مزایای چت، رابطه مثبت و پست الکترونیکی با مزایای پیامک، رابطه منفی دارد. بین سواد‌ رایانه‌ای و آسیب‌ها و مزایای تجربه شبکه‌های اجتماعی در دانشجویان مجرد و متأهل تفاوت معنی‌داری وجود ندارد به جز آسیب تحصیلی چت و آسیب اعتقادی پیامک. بین سواد رایانه‌ای دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد و دانشکده‌های مختلف تفاوت معنی‌داری وجود دارد، ولی آسیب‌ها و مزایای تجربه شبکه‌های اجتماعی در دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد و دانشکده‌های مختلف یکسان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The relationship between computer literacy and social networks membership in female students in Yazd University

نویسندگان [English]

  • Ahmad Zandvanian 1
  • Zohreh Zein Al-Abedini 2
1
2
 
احمدزاده کرمانی، روح‌اله و قاسمی، طیبه (1392). نقش اینترنت بر ارزش­های خانواده (جوانان منطقه 15 تهران)،  مطالعات رسانه­ای، 8 (4)، 59- 72.
امیری، مجتبی و نوری مرادآبادی، یونس (1391). بررسی رابطه میان نگرش سیاسی، اعتماد به رسانۀ ملی، مخاطبان فعال و گرایش دانشجویان دانشگاه­های تهران به شبکه­های اجتماعی مجازی، مطالعات میان‌رشته‌ای در رسانه و فرهنگ، 2 (2)، 39- 63.  
ببران، صدیقه و اخوان طباطبایی، مهرنوش سادات (1390). نقش و تأثیرات استفاده از تلفن همراه بر دختران دانش­آموز دبیرستانی، فرهنگ ارتباطات، 1 (1)، 95- 118.
برات دستجردی، نگین و صیادی، سمیه (1391). بررسی رابطه بین استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر اعتیاد به اینترنت و افسردگی دانشجویان دانشگاه­های پیام نور اصفهان، تحقیقات علوم رفتاری، 10 (5)، 332- 341.
بشیر، حسن و افراسیابی، محمدصادق (1391). شبکه­های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان: مطالعه موردی بزرگ‌ترین جامعه مجازی ایرانیان، تحقیقات فرهنگی، 5 (1)، 31- 62.
پرهیزگار، اکبر؛ کلانتر، سید کیارش‌الدین؛ رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا و موسوی جهرمی، یگانه (1389). سهم فضای مجازی از فضای خدمات شهری تهران و تأثیر خصوصیات شهروندان در میزان استفاده از خدمات فضای مجازی (مورد مطالعه: منطقۀ شش شهرداری تهران)، مدرس علوم انسانی، 14 (3)، 21- 35.  
جعفرپور، محمود (1390). مفهوم­شناسی و بررسی متغیرهای مؤثر بر پذیرش شبکه‌های اجتماعی مجازی و نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در آنها، مطالعات بسیج، 52، 109- 148.
حسن­بیگی، ابراهیم (1384). حقوق و امنیت در فضای سایبر، تهران: ابرار معاصر.
دیباجی، سمیرا (1391). توهین در فضای مجازی، ره‌آورد نور، 11 (39)، 16- 21.  
ربیعی، علی و محمدزاده یزد، فرشته (1392). آسیب‌شناسی فضای مجازی، بررسی تأثیر استفاده از اینترنت بر انزوای اجتماعی دانشجویان، راهبرد اجتماعی فرهنگی، 2 (6)، 43- 60.
رحیمی‌دوست، غلامحسین و رضوی، سیدعباس (1385). اشاعه نوآوری و پدیده یادگیری الکترونیکی. مجله علوم تربیتی و روانشناسی،3 (4)، 127-142. 
روابط عمومی مخابرات استان کردستان (03/3/1394). (www.tc-kurd.ir)
زارعی، جواد؛ رخ‌افروز، داریوش و دیانت، مهین (1391). بررسی سواد ­رایانه­ای دانشجویان دوره دکترای عمومی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور (سال تحصیلی 88- 89)، مدیریت سلامت، 15 (47)، 67-76.
زندوانیان، احمد؛ حیدری، مریم؛ باقری، ریحانه و عطارزاده، فاطمه (1392). آسیب‌های فضای مجازی بین دانش­آموزان دختر، مطالعات فرهنگ- ارتباطات، 14 (23)، 195- 216.
سایت خبری تابناک (18/1/1394).  به نشانی (www.tabnak.ir)
سبحانی­نژاد، مهدی؛ پورطهماسبی، سیاوش و تاجور، آذر (1388). بررسی چالش­ها و کارکردهای فرهنگی و اجتماعی تلفن همراه و راهکارهای اصلاح، مهندسی فرهنگی، 3 (31 و 32)، 18- 28.   
سلطانی­فر، محمد (1387). تحلیل وضعیت سواد اینترنتی دانش‌آموزان سال سوم دبیرستان شهر تهران 86-1385 در مقایسه با مربیان و والدین آنها، نوآوری­های آموزشی، 7 (27)،  37- 60.
سلطانی­فر، محمد (1389). دیپلماسی عمومی نوین و روابط عمومی الکترونیک، تهران: سیمای شرق.
شهابی، محمود و بیات، قدسی (1391). اهداف و انگیزه­های عضویت کاربران در شبکه­های اجتماعی مجازی (مطالعه­ای دربارۀ جوانان شهر تهران)، مطالعات فرهنگ ارتباطات، 13 (20)، 61- 86.
صالحی، محمد و حاجی‌زاد، محمد (1389). بررسی سواد­ عمومی کامپیوتری کارکنان دانشگاه­های آزاد اسلامی استان مازندران. فن­‌آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 1 (1)، 39- 53.
صبوری خسروشاهی، حبیب و آذرگون، نسرین (1392). تأثیر شبکه­های اجتماعی مجازی (فیس‌بوک) بر هویت اجتماعی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی)، فصلنامه مطالعات رسانه­ای، 8 (21)، 1- 20.    
صدیق­بنای، هلن (1387). آشنایی با شبکه­های اجتماعی، تهران: مرکز تحقیقات رسانه‌ای روزنامه همشهری.
صفایی، داوود و ملکی، معصومه (1392). بررسی تطبیقی دیدگاه دانشجویان علوم ارتباطات دانشگاه تهران و واحد علوم تحقیقات نسبت به فرصت­ها و تهدیدهای فضای مجازی، مطالعات رسانه­ای، 8 (23)، 159- 172.
کوثری، مسعود؛ جوادی یگانه، محمدرضا؛ خیرخواه، طاهره (1391). تلفن همراه و تأثیر آن در ارتباطات میان فردی جوانان دانشجویان دانشگاه­های تهران. مطالعات میان­رشته­ای در رسانه و فرهنگ،2 (1)، 28-1.  
مهانیان، علیرضا و مجردی، سعید (1393). راهبردهای ج. ا. ایران در قبال شبکه­های اجتماعی مجازی در جنگ آینده،  راهبرد دفاعی، 12 (49)، 79- 115.
نورمحمدی، مرتضی و محمدی، رقیه (1392). نقش شبکه­های اجتماعی مجازی در انقلاب مصر. تحقیقات سیاسی بین‌المللی، 14، 139- 162.  
 
Banjanin, N; Banjanin, N; Dimitrijevic, I & Pantic, I. (2015). Relationship between internet use and depression: Focus on physiological mood oscillations, social networking and online addictive behavior, Computers in Human Behavior, 43, 308–312.
Benson,V. & Filippaios, F. (2015). Collaborative competencies in professional social networking: Are students short changed by curriculum in business education? Computers in Human Behavior, 51,  1331–1339.
Benson,V.; Saridakis, G. & Tennakoon, H. (2015). Purpose of social networking use and victimisation: Are there any differences between university students and those not in HE? Computers in Human Behavior, 51, 867–872.
Hart, Michael (2010). A Study on the Motives of High School and Undergraduate College Students for Using the Social Network Site Facebook, Doctoral Dissertations and Projects. Paper 406. http://digitalcommons.liberty.edu/doctoral/406
 Huang; H. & Leung, L. (2009). "Instant Messaging Addiction among Teenagers in China: Shyness; Alienation;and Academic Performance Decrement". Cyber psychology & Behavior. 12 (6), 675-679.doi: 10.1089/cpb.2009.0060
 Laeeq Khan, M; Yvette Wohn, D. & Ellison, N. B. (2014). Actual friends matter: An internet skills perspective on teens' informal academic collaboration on Facebook, Computers & Education, 79, 138–147.
Liu, D. & Brown, B. B. (2014). Self-disclosure on social networking sites, positive feedback, and social capital among Chinese college students. Computers in Human Behavior, 38, 213–219.
 Naeemi, S; Tamam, E; Hj Hassan, S. & Bolong, J. (2014). Face book Usage and its Association with Psychological Well-being among Malaysian Adolescents, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 155 (6), 87–91.
Samuel, M.; Coombes, J. C.; Miranda, J. J.; Melvin, R.; Young E. J. & Azarmina, P. (2004). Assessing computer skills in Tanzanian medical students: an elective experience. BMC Public Health, 12 (4), 37- 45.
Yang, S.; Wang, B. & Lu, Y. (2016). Exploring the dual outcomes of mobile social networking service enjoyment: The roles of social self-efficacy and habit. Computers in Human Behavior, 64, 486–496.