بررسی دیدگاه استادان درباره نظام رتبه‌بندی دانشگاه‌های کشور (مورد مطالعه: اعضای هیئت علمی دانشگاه کردستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروە علوم تربیتی، دانشکدە علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

2 دانشیار علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی

3 استادیار فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه کردستان

چکیده

در نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاهی، جایگاه یک دانشگاه به‌عنوان کانون علم‌آموزی و توسعه در مقایسه با دانشگاه‌های دیگر بر اساس شاخص‌های از قبل مدون شده تعیین می‌شود. بر این اساس، هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی دیدگاه استادان دانشگاه کردستان درباره نظام رتبه‌بندی دانشگاه‌های کشور بود. این پژوهش از نوع پژوهش کیفی و مبتنی بر روش پدیدارشناسی کولایزی است. جامعه‌ پژوهش شامل اعضای هیئت علمی دانشگاه کُردستان در سال تحصیلی 98-1397 بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند (انتخاب نمونه‌های مطلوب)، از میان 348 عضو هیئت علمی دانشگاه کردستان، 15 نفر از استادان دانشکده‌های مختلف از طریق مصاحبه نیمه‌ساختارمند به پرسش‌های پژوهش پاسخ دادند. برای سنجش اعتباراز روش اعتبار نهایی کولایزی استفاده شد. 397 دقیقه مصاحبه ضبط شده، پس از پیاده‌سازی، تحلیل مضمونی شد. در بخش مهم‌ترین چالش‌های نظام رتبه‌بندی، پنج مضمون اصلی کمّی‌گرایی آموزشی، کمّی‌گرایی پژوهشی، نامناسب بودن سطح‌بندی، سیاست محوری و اعتبارات، در بخش مهم‌ترین راهکارهای رفع چالش‌ها سه مضمون اصلی مقایسه‌های هم‌طراز، عدالت‌بخشی و توجه به ماهیت رشته‌ها، برای پیامدهای رتبه‌بندی، سه مضمون اصلی رقابتی کردن، ارتقابخشی جایگاه و جذب تسهیلات و در نهایت، در قسمت متغیرهای پیشنهادی برای بهبود رتبه‌بندی، دو مضمون اصلی وزن‌دهی شاخص‌ها و رتبه‌بندی موضوعی به دست آمد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Viewpoints of Kurdistan University Professors on the Ranking System of Iranian Universities

نویسندگان [English]

  • Sheida Gheitasi 1
  • Mostafa Ghaderi 2
  • Keivan Bolandhematan 3
1 -
2 -
3 -
چکیده [English]

Purpose: Universities have a special status as centers of science, knowledge and research promotion, economic, cultural and social development. Academic ranking systems call for one university to rank with other universities based on pre-coded criteria. The purpose of this study was to investigate the viewpoints of Kurdistan University professors regarding the ranking system of Iranian universities.
Methodology: This research is a qualitative research based on the method of Colaizzi’s descriptive phenomenology. The study population consisted of faculty members of Kurdistan University in the academic year 2018-2019. Using a purposive sampling method, out of 348 faculty members of Kurdistan University, 15 professors from different faculties answered the research questions through semi-structured interviews. Validity method was used to measure validity. The 397 minutes of recorded interviews were analyzed thematically after being implemented on paper.
Results: In the most important challenges of ranking system, 5 main themes of educational quantification, research quantification, inappropriate ranking, central policy and credits, in the most important challenges solutions 3 main themes of peer comparisons, fairness and attention. The strings were obtained for ranking outcomes, 3 main themes of competitiveness, promotion of position and attraction of facilities, and finally, in the section of suggested variables for ranking improvement, 2 main themes of index weighting and thematic ranking were obtained.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Phenomenology
  • University
  • University Ranking
  • University Faculty
اسدی، محمد (1395). نقش عوامل استقلال دانشگاهی در رتبه‌بندی دانشگاه‌های اروپایی. نامه آموزش عالی، 9 (36)، 31-49.
امیدی‌فر، رضا؛ قلعه‌ای، علیرضا؛ حسنی، محمد و موسوی، میرنجف (1396). ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌های شهر تهران با تأکید بر جایگاه این دانشگاه‌ها در نظام‌های مطرح رتبه‌بندی. پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، 6، 269-249.
اوحدی، وحیدرضا (1386). علم و پژوهش: معیارهای رتبه‌بندی دانشگاه‌ها. رهیافت، 41، 34-23.
پورتال رسمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (1396). برگرفته از سامانه رایانه‌ای https://www.msrt.ir/https://www.msrt.ir.
تقی‌پور ظهیر، علی؛ و حسن‌مرادی، نرگس (1385). الگوی مناسب ایجاد دانشگاه کارآفرین. مجله علمی پژوهشی اقتصاد و مدیریت، 69، 41-31.
توسلیان، ف. (1395). بین‌المللی شدن دانشگاه‌ها. کنگره ملی آموزش عالی ایران، تهران.
تقی‌زاده کرمان، نفیسه؛ حسینقلی‌زاده، رضوان؛ جاویدی کلاته جعفرآبادی، طاهره (1394). آسیب‌شناسی تولید دانش در هسته‌های پژوهشی علوم انسانی. راهبرد فرهنگ، 8(30)، 188-161.
ثابت سروستانی، آمنه (1392). رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی ایران UR.ISC.GOV.IR: (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری/ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی). پایگاه استنادی علوم جهان اسلام.
ثمری، عیسی؛ یمنی‌دوزی سرخابی، محمد؛ صالحی عمران، ابراهیم؛ گرایی‌نژاد، غلامرضا (1392). بررسی و شناسایی عوامل مؤثر در فرایند توسعه دانشگاهی در دانشگاه‌های دولتی ایران. مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی ایران، 4، 100-67.
حسن‌زاده، محمد؛ نویدی، فاطمه؛ بینش، مژگان (1392). نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها. پایگاه استنادی علوم جهان اسلام.
خانی، م. (1396). تعداد و سهم تولید علم برتر ایران در سال 2017. ماهنامه خبری تحلیل پایگاه استنادی علوم جهان اسلام. برگرفته از سامانه https://isc.gov.ir/
خورسندی طاسکوه، علی؛ پناهی، مریم (1395). تحلیل انتقادی نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاه‌ها؛ پیشنهادات سیاستی برای آموزش عالی. فصلنامه علمی پژوهشی آموزش عالی ایران، 8(3)، 136-111.
خورسندی طاسکوه، علی (1395). آموزش عالی بین‌المللی؛ استراتژی‌ها و شرایط امکان. انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی.
رحمانی میاندهی, غلامرضا؛ نصرآبادی لواسانی، زهرا (1380). استقلال دانشگاه در آینده. پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 20، 65-102.
زارع احمدآبادی، حبیب؛ منصوری، حسین؛ و طاهری دمنه، محسن (1388). واکاوی موانع انجام پژوهش در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور با استفاده از تکنیک TOPSIS فازی. فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، 44، 113-138.
زارع بنادکوکی، محمدرضا؛ وحدت‌زاده، محمدعلی؛ اولیا، محمدصالح؛ لطفی، محمدمهدی (1395). بررسی و استخراج معیارهای مؤثر بر رتبه‌بندی دانشگاه‌های ایران از منظر اسناد فرادستی. سیاست  علم و فناوری، (3)8، 70-55.
زارع بنادکوکی، محمدرضا؛ وحدت‌زاده، محمدعلی؛ اولیا، محمدصالح؛ لطفی، محمدمهدی (1394). بررسی نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها؛ یک رویکرد انتقادی. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 65، 131-95.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ و حجازی، الهه (1387). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. انتشارات آگه.
عبدی، حمید؛ میرشاه جعفری، سید ابراهیم؛ نیلی، محمدرضا؛ رجایی‌پور، سعید (1396). تبیین برنامه درسی آینده در راستای تحقق چشم‌اندازها و رسالت‌های آموزش عالی ایران در افق 1404. دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، (16)8، 88-59.
عرفان‌منش، محمدامین؛ کشاورزیان، سلما (1395). تأخیر در انتشار مجله‌های علمی: مطالعه نشریات مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران. پژوهش نامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 33(1)، 24-1.
عزیزی، نعمت‌الله (1385). درآمدی بر توسعه آموزش عالی در ایران، با تأکید بر علوم انسانی. پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
فتحی واجارگاه، کورش؛ موسی‌پور، نعمت‌الله؛ یادگارزداه، غلامرضا (1394). برنامه درسی آموزش عالی؛ مقدمه‌ای بر مفاهیم، دیدگاه‌ها و الگوها. مؤسسه کتاب مهربان نشر.
فتحی واجارگاه، کورش؛ ابراهیم‌زاده، عیسی؛ فرج‌اللهی، مهران؛ خشنودی‌فر، مهرنوش (1391). بین‌المللی‌سازی برنامه درسی در نظام آموزش عالی ایران؛ چالش‌ها و راهبردها. مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 6(26)، 19-4.
فراستخواه، مقصود (1389). بررسی الگوی تعاملات آموزش عالی و دانشگاه با سایر نظام‌های تولید و خدمات. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 57، 64-45.
فطانت‌فرد حقیقی، میلاد؛ محمودی، حمید (1395). نقدی بر دانشگاه کارآفرین. کنگره ملی آموزش عالی ایران، تهران.
فیض‌پور، محمدعلی؛ خانعلی‌زاده، رسول؛ ده‌موبد، بابک (1390). مطالعه تطبیقی شاخص‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها در سطح جهان و ایران. اولین همایش ملی آموزش در ایران 1404.
طرقی بیدآبادی، جعفر (1384). بهسازی مدیران دانشگاهی برای دانشگاه فردا. انتشارات کنکاش.
محمدپور، احمد (1397). ضد روش؛ زمینه‌های فلسفی و رویه‌های عملی در روش‌شناسی کیفی. انتشارات لوگوس.
ملکی، حسن؛ آقامحمدی، جواد (1394). تمرکزگرایی و تمرکززدایی در فرایند برنامه‌ریزی توسعه آموزشی؛ چالش‌ها و موانع. کار و جامعه، 180، 60-66.
مهدی، رضا؛ شفیعی، مسعود (1396). نقش‌آفرینی و ظرفیت‌سازی دانشگاه‌های نسل چهارم برای توسعه محلی و منطقه‌ای. فصلنامه صنعت و دانشگاه، 35 و 36، 1-22.
میرزایی، مهدی؛ ابوالقاسمی، محمود؛ قهرمانی، محمد (1395). موانع موفقیت فعالیت‌های پژوهشی کاربردی (تقاضامحور) در دانشگاه صنعتی اصفهان (1390-1381). فصلنامه علمی پژوهشی آموزش عالی ایران، 8(2)، 31-56.
نورمحمدی، حمزه‌علی؛ صفری، فاطمه (1392). معرفی نظام‌های رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌ها و برسی شاخص‌های این نظام‌ها. نامه سیاست علم و فناوری، 3، 5-25.
پورتال رسمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (1396). برگرفته از سامانه رایانه‌ای https://www.msrt.ir/https://www.msrt.ir.
ولی‌زاده، لیلا؛ غیاثوندیان، شهرزاد؛ عابدی، حیدرعلی؛ زمان‌زاده، وحید (1390). چالش‌ها و راه‌حل‌های آموزش کارشناسی ارشد پرستاری: یک مطالعه کیفی. آموزش در علوم پزشکی، 8(37)، 1010-1023.
Armstrong, J. S., & Sperry, T. (1994). The ombudsman: Business school prestige—Research versus teaching. Interfaces24(2), 13-43.
Benito, M. and Romera, R. (2011). Improving quality assessment of composite indicators in university rankings: A case study of French and German universities of excellence. Scientometrcs, 89, 153-176.
Brighton, R. M. (2016). Women and alcohol: a phenomenological exploration of women’s decisions to engage with drug and alcohol services. Doctor of Philosophy thesis, School of Nursing, University of Wollongong, 2016. https://ro.uow.edu.au/theses/4621
Buela-Casal, G., Gutiérrez-Martínez, O., Bermúdez-Sánchez, M. P., & Vadillo-Muñoz, O. (2007). Comparative study of international academic rankings of universities. Scientometrics71(3), 349-365.
Dill, D. D., & Soo, M. (2005). Academic quality, league tables, and public policy: A cross-national analysis of university ranking systems. Higher education49(4), 495-533.
Dridi, C., Adamowicz, W. L., & Weersink, A. (2010). Ranking of research output of agricultural economics departments in Canada and selected US universities. Canadian Journal of Agricultural Economics/Revue Canadienne D'agroeconomie58(3), 273-282.
Hallinger, P. (2014). Riding the tiger of world university rankings in East Asia: where are we heading? International Journal of Educational Management28(2), 230-245.
Hazelkorn, E. (2008). Learning to live with league tables and ranking: The experience of institutional leaders. Higher Education Policy21(2), 193-215.
Hazelkorn, E. (2009). Rankings and the battle for world-class excellence. Higher Education Management & Policy21(1), 1-22.
Huang, M. H. (2011). A comparison of three major academic rankings for world universities: from research evaluation perspective. Journal of Library Information Studies, 9(1), 1-25.
Jeremic, V., Bulajic, M., Martic, M., & Radojicic, Z. (2011). A fresh approach to evaluating the academic ranking of world univercities. Scientometrics, 87(3), 587-596.
Liu, N. C., & Cheng, Y. (2005). The academic ranking of world universities. Higher Education in Europe, 30(2), 127-136. 
Marszal, A. (2012). University rankings: which world university rankings should we trust? The Telegraph.
Moed, H. F. (2017). A critical comparative analysis of five world university rankings. Scientometrics110(2), 967-990.
Morrow, R., Rodriguez, A., & King, N. (2015). Colaizzi’s descriptive phenomenological method. The psychologist28(8), 643-644.
Page, S., Cramer, K. M., & Page, L. (2010). Canadian university rankings: Buyer beware once again. Interchange41(1), 81-89.
Pusser, B., & Marginson, S. (2013). University rankings in critical perspective. The Journal of Higher Education84(4), 544-568.
Rauhvargers, A. (2011). Global university rankings and their impact. Leadership for WorldClass Universities Challenges for Developing Countries.
Röpke, J. (2000). The entrepreneurial universityInnovation, academic knowledge, Creation & regional development in a globalized economy.
Salmi, J., & Saroyan, A. (2007). League tables as policy instruments. Higher Education Management & Policy19(2), 1-38.
Shin, J. C., Toutkoushian, R. K., & Teichler, U. (2011). University rankings: Theoretical basis, Methodology and impacts on global higher education. Springer Science
Vernon, M. M., Balas, E. A., & Momani, S. (2018). Are university rankings useful to improve research? A systematic review. PloS one13(3), e0193762.
Spengen, A. E. (2013). The Experiences of First-Generation University Students. Sociological Imagination: Western's Undergraduate Sociology Student Journal.
Stratilatis, C. (2014). University rankings and the scientification of social sciences and humanities. Ethics in Science & Environmental Politics13(2), 177-192.
Usher, A., & Medow, J. (2010). Global higher education rankings 2010. Higher Education Strategy Associates.
Usher, A., & Savino, M. (2007). A global survey of university ranking and league tables. Higher Education in Europe32(1), 5-15.
Van Rann, A. F. J. (2005). Challenges in ranking of universities. In Proceedings of the First International Conference on World-Class Universities (WCU-1), 97-127.