Structural Modeling of the Factors Affecting Elite Students’ Immigration Tendency (Case Study: Semnan University)

Document Type : Original Article

Authors

Abstract

The purpose of this study was to provide a structural model of factors affecting the elite students’ immigration tendency in Semnan University. The research method was based on a descriptive-correlational design focused on structural equations. The statistical population and sample of the research included top (male and female) students in Semnan University in the second semester of the Academic Year 2016-2017. The measurement tools included two questionnaires of Researcher-Made Questionnaire (2017) and Questionnaire on Immigration Tendency (Janalizadeh et al., 2014). The findings of this study revealed seven main factors as factors affecting the tendency to immigrate among elite students in Semnan University, among whom scientific-academic and psychological factors accounted for the highest average. The results of goodness of fit tests indicated that the final model on the factors influencing the tendency to immigrate among elite students in Semnan University was desirable. The results showed that, according to research findings, the phenomenon of immigration of elite students  was not based on a single variable, rather various variables such as social, political, cultural, economic, organizational, psychological and scientific-academic factors should be simultaneously considered in connection with each other.

Keywords


ارشاد، فرهنگ و حمایت‌خواه جهرمی، مجتبی (1386). بررسی عوامل مؤثر بر تمایل به برون‌کوچی نخبگان علمی ایران (نظرسنجی از دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران). توسعه انسانی، 1 (3)، 7-29.
اسماعیلی، نصیبه (1388). بررسی نقش زنان در جریان تصمیم‌گیری مهاجرت‌های خانوادگی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
بلندهمتان، کیوان و محمدی، شیرکوه (1394). چرایی خودداری نخبگان از مهاجرت بازنمایی هویت استادی. راهبرد فرهنگ، 8 (31)، 127-153.
توکل، محمد و عرفان‌منش، ایمان (1394). رهیافت تلفیقی جامعه‌شناسی علم به مهاجرت نخبگان با تأکید بر جامعه ایران. سیاست علم و فناوری، 7 (2)، 83-97.
جانعلی‌زاده چوب‌بستی، حیدر؛ علیوردی‌نیا، اکبر و پورقاضی، شیوا (1393). بررسی جامعه‌شناختی تمایل به برون‌کوچی نخبگان علمی. راهبرد فرهنگ، 1 (25)، 153-178.
جعفری معطر، فریدون (1387). مهاجرت نخبگان (بررسی زمینه‌های مؤثر بر گرایش دانش آموزان نخبه به مهاجرت). تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
جوادزاده، پدرام (1394). علل اجتماعی مهاجرت نخبگان ایرانی به دانشگاه‌های آمریکا. مدیریت فرهنگی، 9 (28)، 95-111.
جواهری، فاطمه و سراج‌زاده، سیدحسین (1384). جلای وطن: بررسی عوامل مؤثر بر گرایش دانشجویان به مهاجرت به خارج از کشور. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی (دانشگاه خوارزمی)، 13 (51-50)، 53-88.
حاتمی، علی؛ جهانگیری، جهانگیر و فتاحی، سجاد (1391). بررسی عوامل مرتبط با گرایش دختران تحصیل‌کرده به مهاجرت به خارج از کشور: مطالعه موردی دانشجویان دختر مراجعه‌کننده به مراکز اعزام به خارج دانشجو شهر شیراز. زن و جامعه، 3 (2)، 55-80.
حری، حمیدرضا؛ جلائی، سیدعبدالمجید و حمزه‌نژاد، نسیم (1394). بررسی تأثیر فرار مغزها بر تولید و تجارت خارجی ایران با استفاده از یک مدل تعادل عمومی قابل‌محاسبه. نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 2 (1)، 25-44.
حسینی حاصللو، مریم (1392). بررسی رابطه نظام ارزشی با تمایل به مهاجرت به خارج از کشور. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام نور.
راهشخو، مریم؛ رفیعیان، مجتبی و امینی، الهام (1391). بررسی نقش عوامل اجتماعی و فرهنگی بر مهاجرت دانشجویان ایرانی به خارج از کشور (نمونه موردی: دانشگاه علوم پزشکی پته، شهر پچ کشور مجارستان). پژوهش اجتماعی، 4 (16)، 83-104.
رفیع‌پور، فرامرز (1372). سنجش گرایش روستاییان نسبت به جهاد سازندگی. تهران: مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستائیان.
زرقانی، سیدهادی و موسوی، سیدزهرا (1392). مهاجرت‌های بین‌المللی و امنیت ملی. مطالعات راهبردی. 16 (1)، 21-7.
زلینسکی، ویلبر (1966). مقدمه‌ای بر جغرافیای جمعیت؛ ترجمه فیروز جمالی (1388). تهران: انتشارات سمت.
شاه‌آبادی، ابوالفضل و جامه‌بزرگی، آمنه (1392). تأثیر آزادی اقتصادی بر مهاجرت نخبگان از کشورهای منتخب G77 به ایالات‌متحده آمریکا. پژوهشنامه بازرگانی، 7 (67)، 153-182.
شهرام‌نیا، امیرمسعود، اسکندری، مجید (1388). ابعاد، ریشه‌ها و پیامدهای فرار مغزها از پیرامون به مرکز (مطالعه موردی ایران). ره‌آورد سیاسی، 7 (24-25)، 47-70.
شهریاری‌پور، رضا؛ امین بیدختی، علی‌اکبر؛ محمدی‌فر، محمدعلی و کیانی، کورش (1396). تأثیر جو دانشگاه و نظام ارزشی بر گرایش دانشجویان به مهاجرت از کشور (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه سمنان). مسائل اجتماعی ایران، 8 (2)، 99-120.
شهریاری‌پور، رضا؛ امین بیدختی، علی‌اکبر؛ محمدی‌فر، محمدعلی و کیانی، کورش (1396). پیش‌بینی گرایش به مهاجرت دانشجویان نخبه از کشور بر اساس تأثیر میزان رضایت و نگرش آنان به تصویر و جو دانشگاه (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه سمنان). مجله آموزش عالی ایران، 8 (3)، 26-49.
شهریاری‌پور، رضا (1396). مدل‌سازی عوامل مؤثر بر برون‌کوچی نخبگان علمی از سیستم آموزش عالی و پیش‌بینی مهاجرت‌پذیری آنان با استفاده از سیستم‌های هوشمند. پایان‌نامه دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه سمنان.
صالح‌زاده، پرشنگ (1393). بررسی تربیت چندفرهنگی در دانشگاه کردستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه کردستان، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، گروه علوم تربیتی.
صحبتی‌ها، فریبا؛ جمالی مهموئی، حمیدرضا و منصوریان، یزدان (1392). مطالعه علم‌سنجی مهاجرت نخبگان ایرانی به دانشگاه‌های آمریکا. تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 47 (3)، 273-286.
طالبی زیدی، عباسعلی و رضایی، جمشید (1388). بررسی علل مهاجرت نخبگان دانشگاهی از مازندران طی سال‌های 1370 تا 1380. فصلنامهمدیریت، 6 (16)، 59-68.
طیبی، کمیل؛ عمادزاده، مصطفی و رستمی حصوری، هاجر (1390). اثر فرار مغزها بر رشد اقتصادی کشورهای درحال‌توسعه. رشدوتوسعهاقتصادی، 1 (2)، 71-94.
عباس‌زادگان، سیدمحمد (۱۳۸۳). ابعاد و علل مهاجرت از نوع فرار مغزها در ایران. مجلهرسانه‌هاواستعدادهایدرخشان، تهران: دانشگاه تربیت‌معلم.
عبدی، عباس (1389). چهار پژوهش در جامعه‌شناسی فرهنگ. تهران: انتشارات ثالث.
عزیزی، نعمت‌اله (1387). بررسی چالش‌ها و نارسایی‌های تحصیلات دانشگاهی در حوزه علوم انسانی: تأملی بر نظرات دانشجویان. فصلنامه آموزش عالی ایران، 2 (1)، 1 - 29.
عسگری، حشمت‌اله؛ تقوی، مهدی؛ عسکری، منوچهر و شاکری، عباس (1387). بررسی علل فرار مغزها از کشورهای درحال‌توسعه به کشورهای OECD در قالب مدل جاذبه. فصلنامهاقتصاد مقداری(بررسی‌هایاقتصادیسابق)، 5 (2)، 1-22.
فاضل، رضا و میری آشتیانی، الهام (1387). آسیب‌های اجتماعی ایران. تهران: انتشارات پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
فرجادی، غلامعلی (1382). مهاجرتواشتغالدراستانتهران. تهران: انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران.
فرج‌پور، مجید (1383). فقر، فساد و تبعیض موانع توسعه در ایران. تهران: انتشارات رسا.
فلاحی، کیومرث و منوریان، عباس (1387). بررسی عوامل مهاجرت نخبگان (سرمایه‌های انسانی) و ارائه راهبردهای مناسب برای پیشگیری از این پدیده. دانش و توسعه، 15 (24)، 103-132.
فیندلی، سلی (1977). برنامه‌ریزیمهاجرت‌هایداخلی؛ ترجمه عبدالعلی لهسایی‌زاده (1373). شیراز: انتشارات نوید.
قرابی تبریزی، فریده (1393). مدل‌سازی مؤلفه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر میزان گرایش مهاجرت بانوان تهرانی به کشورهای مهاجرپذیر در سال 89. مطالعات جامعه‌شناختی ایران، 4 (12)، 9-21.
لهسایی‌زاده، عبدالعلی (1368). نظریات مهاجرت. شیراز: انتشارات نوید.
محسنی، رضاعلی (1381). پدیده مهاجرت و فرار مغزها. مجله اطلاعات سیاسی اقتصادی، 16 (8-7)، 120-126.
محسنی تبریزی، علیرضا و عدل، ماندانا (1386). بررسی عوامل روان‌شناختی اجتماعی مؤثر بر تمایل اعضاء هیئت‌علمی دانشگاه‌های شهر تهران به مهاجرت به خارج.فصلنامهانجمن جمعیت‌شناسیایران، 2 (4)، 70-98.
محمدی، شیرکوه؛ نظرزاده زارع، محسن؛ زرانی‌نژاد شیرازی، آیدا و عباسی، حبیبه (1392). تحقیق کیفی، حلقه مفقوده‌ای در تحصیلات تکمیلی: آسیب‌شناسی آن در حوزه علوم انسانی در دانشگاه کردستان. اندیشه‌های نوین تربیتی، 9 (3)، 107-130.
مقدس، علی‌اصغر؛ شرفی، زکیه (1388). بررسی عوامل برانگیزنده گرایش به مهاجرت‌های بین‌المللی جوانان 18-30 ساله شهرهای شیراز و ارسنجان. مجله جامعه‌شناسی ایران، 10 (1)، 162-190.
میرباقری، محمدحسین و دوامی، پرویز (1385). فرار مغزها (علل و انگیزه‌ها). فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 8 (13)، 1-23.
میرترابی، سعید و خاوری‌نژاد، سعید (1393). علل مهاجرت نخبگان از ایران از منظر اقتصاد سیاسی بین‌الملل (با تأکید بر دهه 1380). علوم سیاسی، تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 19، 199-233.
نراقی، احسان (1356). جامعه، جوانان. دانشگاه. تهران: انتشارات شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
نوری حکمت، سمیه؛ ملکی، محمدرضا؛ برادران عطار مقدم، حمیدرضا و دهنویه، رضا (1388). عوامل مؤثر بر مهاجرت نخبگان از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران. گام‌های توسعه در آموزش پزشکی، مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، 8 (2)، 181-184.
نیکوکار، محمدرضا (1388).  بررسی گرایش دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران به مهاجرت از کشور. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
وقوفی، حسن (1381). فرار مغزها، بررسی مهاجرت نخبگان از زوایای گوناگون. تهران: انتشارات زهد.
 
Allan, W. & Balaz, V. (2005). What Human Capital, Which Migration? Returned Skilled Migration to Slovakia. The International Migration, 39) 2(, 439.
Allport, G. W. (1935). Attitudes. In C. M. Murchison (Ed.), Handbook of Social Psychology (798-844). Winchester, MA: Clark University Press.
Altbach, P. G.; Reisberg, L. & Rumbley, L. E. (2009). Trends in Global Higher Education: Tracking Academic Revolutions. UNESCO 2009 World Conference on Higher Education, Paris, 5-8 July 2009.
Bang, J. T. & Mitra, M. (2011). Brain Drain and Institutions of Governmence: Educational Attainment of Immigrants to the US 1988-1998. Economic Systems, 35 (3). 335-354.
Baron, Robert A. (1997). Social Psychology .New York: A Viacom Company.
Benedict, O. H. & Ukpere, W. I. (2012). Brain Drain and Africal Development: Any Possible Gain from the Drain? Frican Journal of Business Management. 6 (7), 2421-2428.
Davenport, S. (2004). Panic and panacea: brain drain and science and technology human capital policy. Research Policy, 33 (4), 617–630.
Hu, L.; & Bentler, P. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6 (1), 1-55.
Inayati, T.; Arai, T. & Sarjono, P. U. (2012). Simulation Analysis of Brain Drain Phenomena from Indonesia Using System Dynamics, International Journal of BRIC Business Research (IJBBR), 1 (1), 1-14.
Joreskog, K. G., & Sorbom, D. (1996). LISREL 8: Users reference guide. Chicago: Scientific Software International.
Karimi, N., & Gharaati, S. (2013). Why do brain drain? Brain Drain in Iran's political discourse. Cadaad Journal, 6 (2), 154- 173.
Kasiralvalad, Ehsan; Bastan, Mahdi; Ahmadvand, Ali Mohammad & Abniki, Hadi (2016). Simulation Analysis of Brain Drain in Iran using System Dynamics Approach, the 34th International Conference of the System Dynamics Society. Delft, Netherlands.
Kline, R. B. (2011).  Principles and Practice of Structural Equation Modeling. 3rd Ed. New York: The Guilford Press.
Lee, E. S. (1986). A Theory of Migration, Demography, 3(1), 47 – 57.
Lee, E. & Moon, M. (2013). Korean Nursing Students’ Intention to Migrate Abroad. Nurse Education Today, 33 (12), 1517–1522.
Lien, D. (2006); International Accreditation and Brain Drain: A Simple Model. Economics of Education Review, 25, 335–340.
Lowell, B. Lindsay (2001). Some Developmental Effect of the International Migration of Highly Skilled Persons. International Migration Papers, Number (46), International Migration Branch, ILO, Geneva.
MacCallum, R. C., Brown, M. W., & Sugawara, H. M. (1996). Power analysis and determination of sample size for covariance structure modeling. Psychological Methods, 1, 130-149.
Maria, C. & Lazarova, E. (2012). Migration, Human Capital Formation, and Growth: An Empirical Investigation. World Development, 40 (5), 938-955.
Ngoma, A. L. & Ismail, N. W. (2013). the Determinants of Brain Drain in Developing Countries. International Journal of Social Economics, 40 (8), 744-754.
Panahi, R. (2012). Factors Affecting Bran Drain from Iran. Journal of Basic and Applied Science Scientific Research, 2 (3), 3003-3015.
Portes, A. (1976). Determinants of the Brain Drain. International Migration Review, 10 (4), 489-508.
Ribeiro, J. S.; Conceição, C.; Pereira, J.; Leone, C.; Mendonça, P.; Temido, M. et al (2014). Health Professionals Moving to and from Portugal. Health Policy, 114 (2-3), 97-108.
Stark, O. & Wang, Y. (2002). Inducing Human Capital Formation: Migration as a Substitute for Subsidies. Journal of Public Economics, 86 (1), 29-46.
Tinto, V. (1975). Dropout from higher education: A theoretical synthesis of recent research. Reveiew of Educational Research, 45 (1), 89-125.
World Migration in Figures (2013). Department of Economic and Social Affairs, United Nations, Retrieved from: www.oecd.org/els/mig/World-Migration-in-Figures.pdf.
Zanjani, H. (2001). Immigration, Organization for Research and University Textbook in the Humanities.