رابطه استقلال دانشگاهی و مدیریت کیفیت فراگیر با مسئولیت اجتماعی (مورد مطالعه: دانشگاه علوم پزشکی تبریز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مدیریت و برنامه‌ریزی آموزش عالی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 دانشیار مدیریت آموزشی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

هدف از اجرای این پژوهش، بررسی رابطه استقلال دانشگاهی و مدیریت کیفیت فراگیر با مسئولیت اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی تبریز بود. جامعه آماری این پژوهش شامل همه اعضای هیئت ‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز (شامل 5 دانشکده) به تعداد 763 نفر بود. از این تعداد مطابق جدول مورگان 241 نفر نمونه آماری به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای نسبتی انتخاب شدند. روش این پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی است. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‌های استاندارد استفاده شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون‌های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام‌به‌گام با استفاده از نرم افزار SPSS بهره گرفته شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که بین متغیر استقلال دانشگاهی و ابعاد آن (استقلال سازمانی و استقلال علمی) با مسئولیت اجتماعی، رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. همچنین بین مدیریت کیفیت فراگیر و ابعاد آن با مسئولیت اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی تبریز رابطه مثبت و معنی‌داری دیده شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که ابعاد استقلال دانشگاهی (استقلال سازمانی 31/0= β و استقلال علمی 16/0= β) قادر به پیش‌بینی مسئولیت اجتماعی هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Relationship between University Autonomy and Total Quality Management with Social Responsibility at Tabriz University of Medical Sciences

نویسندگان [English]

  • Zahra Koumari 1
  • Abolfazl Ghasemzadeh Alishahi 2
چکیده [English]

The aim of the present research is to study the relationship between university autonomy and total quality management and social responsibility at University. The population of the study consisted of all faculty members (including 5 faculties) at Tabriz University of Medical Sciences whose number was 763. Using Morgan Table, 241 faculty members were selected as sample via stratified random method. The method of this research is descriptive correlational. To collect data, standard questionnaires were utilized. For data analysis, Pearson correlation and step-by-step regression were used with SPSS software. Results showed that there is a significant positive relationship between the variable of university autonomy and its components, i.e. organizational autonomy and academic autonomy, and social responsibility. There was also found a significant positive correlation between total quality management and its dimensions and social responsibility. The present research results showed that dimensions of university autonomy (organizational­ autonomy β = .31 and academic autonomy β = .16 are able to predict social responsibility.

کلیدواژه‌ها [English]

  • University autonomy‚ Total Quality Management
  • Social responsibility
آقامیرزایی محلی، طاهره؛ بریمانی، خدیجه؛ آقاتبار رودباری، جمیله؛ فلاح، وحید (1397). اولویت‌بندی ابعاد استقلال دانشگاهی از دیدگاه خبرگان دانشگاهی. مجله آموزش در علوم پزشکی، 18(10)، 84-93.
اسدی، محمد (1395). نقش عوامل استقلال دانشگاهی در رتبه‌بندی دانشگاه‌های اروپایی. نامه آموزش عالی، 9(36)، 31-49.
بشلیده، کیومرث (1396). روش های پژوهش و تحلیل آماری مثال های پژوهشی با SPSS و AMOS. اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران.
تایت، مری (1992). استقلال سازمانی؛ ترجمه قاسم جابری‌پور (1376)، گزیده مقالات دایره‌المعارف آموزش عالی جلد اول. مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی.
حسنی، محمد؛ شاهین‌مهر، بهار (۱۳۹۴). مدل‌یابی روابط بین اخلاق حرفه‌ای و مسئولیت اجتماعی با پاسخگویی سازمانی. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 10(1)، 11-1.
حسنی، محمد؛ قاسم‌زاده، ابوالفضل؛ سامری، مریم؛ جدی، ابراهیم (1393). تحلیل مدل معادلات ساختاری دیدگاه اعضای هیئت علمی درباره مسئولیت اجتماعی. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، 6(20)، 102-119.
حیدری‌زاده، زهرا؛ حسنی، محمد؛ قاسم زاده علیشاهی، ابوالفضل (1392). تأثیر فرهنگ خدمتگزاری بر پاسخگویی فردی و مسئولیت اجتماعی کارکنان با تأکید بر اخلاق کار اسلامی. دوفصلنامه مدیریت اسلامی، 21(2)، 151-175.
دانیالی ده‌حوض، محمود؛ مردانی، ایوب؛ انصاری، منوچهر؛ رحمانی یوشانلویی، حسین (1390). مطالعه موردی رابطه مؤلفه مشتری‌مداری مدیریت کیفیت فراگیر با تعهد سازمانی می‌یر - آلن در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه. فصلنامه مدیریت بهره‌وری، 18، 53-76.
رزاق مرندی، هادی (۱۳۹۳). استقلال نهادی اثربخش دانشگاه‌های دولتی ایران: ضرورت پویایی در فضای جهانی شده. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، ۲۰(۴)، 1-28.
رویایی، رمضانعلی؛ مهردوست؛ حسین (۱۳۸۸).بررسی نقش مدیران فرهنگی در ارتقای مسئولیت اجتماعی: بررسی موردی مدیران تک‌پست سازمان صدا و سیما. پژوهشنامه علوم اجتماعی، 3(3)، 43-60.
     زوار، تقی (1387). ارزشیابی کیفیت مدیریت خدمات مراکزآموزشی دانشگاه جامع پیام نور استان‌های آذربایجان شرقی و غربی بر اساس الگوی سروکوال و مؤلفه‌های مدیریت کیفیت فراگیر به منظور ارائه الگوی مؤثرمدیریت کیفیت. رساله دکتری، دانشگاه تربیت معلم.
سعیدی‌پور، بهمن (1384). کاربرد مدیریت کیفیت فراگیر در آموزش عالی. فصلنامه مدیریت، 103، 65-77.
شافعی، رضا؛ عزیزی، نعمت‌اله (1392). مطالعه وضعیت مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمانی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی غرب کشور (طراحی یک الگوی ارزیابی). فصلنامه رفتار سازمانی در آموزش‌وپرورش، 1(2)،22-99.
شفاهی یامچلو، طاهره؛ ابیلی، خدایار؛ فرامرز قراملکی، احد (1396). مطالعه شناخت وضعیت موجود مسئولیت اجتماعی دانشگاه مبتنی بر الگوی والایس بر اساس دیدگاه اعضای هیئت‌ علمی (مورد مطالعه: دانشگاه تهران). مجله آموزش عالی ایران، 8(4)،19-45.
شیبا، شوجی؛ گراهام، آلام؛ والدن، دیوید (1993). رویکرد نوین مدیریت کیفیت جامع در آمریکا: چهار انقلاب علمی در مدیریت؛ ترجمه محمد اقدسی، 1380. تهران: دانشکار.
فتح‌الهی، احمد؛ یمنی، محمد؛ صباغیان، زهرا؛ فراستخواه، مقصود؛ قاضی طباطبایی، محمد (۱۳۹۴). تحلیل محتوای برنامه‌های توسعه آموزشی با تمرکز بر تغییرات ساختاری و کارکردی استقلال نظام دانشگاهی. فصلنامه سیاست علم و فناوری،7(1)، 27-46.
فراستخواه، مقصود ( 1389). استقلال دانشگاهی؛ تحولات مفهومی و چالش‌های جهانی آن با مروری بر تاریخچه آن در ایران. مجموعه مقالات همایش رویکردها و چشم‌اندازهای نو در آموزش عالی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
قاسم‌زاده، ابوالفضل؛ زوار، تقی؛ مهدیون، روح‌اله؛ رضایی، ادیبه (۱۳۹۳). رابطه اخلاق حرفه‌ای با مسئولیت اجتماعی و پاسخگویی فردی: نقش میانجی فرهنگ خدمتگذاری. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 9(2)، 1-8.
کوماری تبریز، زهرا (1395). رابطه استقلال دانشگاهی و مدیریت کیفیت فراگیر با مسئولیت اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی تبریز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزش عالی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
مرتضوی، سعید؛ پورآزاد، ناصر؛ امیررضوی، پگاه؛ صادقی مقدم، معصومه (1389). بررسی نقش تعدیل‌گری متغیر اهمیت مسؤلیت اجتماعی بر رابطه بین مسؤلیت اجتماعی و تعهد سازمانی نمونه مورد مطالعه: شرکت های صنایع غذایی شهر مشهد. مجلة علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، 7(2)، 193-217.
مقیمی، سید محمد (۱۳۹۰). سازمان و مدیریت رویکردی پژوهشی. تهران: انتشارات ترمه.
میرکمالی، سید محمد (1382). رهبری و مدیریت آموزشی. تهران: نشر رامین.
میلانی، امید؛ حسنی، محمد؛ قاسم‌زاده؛ ابوالفضل (1395). استقلال دانشگاه و رابطه آن با پاسخگویی و تضمین کیفیت خدمات دانشگاه در سیستم آموزش عالی. فصلنامه پژوهش‌های رهبری و مدیریت آموزشی، 2(7)،147-167.
نوروزی، خدیجه (1397). بررسی رابطه بین ابعاد استقلال علمی و مسئولیت اجتماعی با تمایل به کارآفرینی دانش‌بنیان اعضای هیئت علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزش عالی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
 
Dejager, H. J., & Nieuwenhuis, F. J. (2005). Linkages between total quality managment and the outcomes-based approaech in an education environiment. Quality in Higher Education, 3, 251-260.
Fisscher, O., & Nijhof, A. (2005). Implication of business ethics for quality management. The TQM Magazine, 17(2), 150-160.
Jalilvand, M.Khazaei Pool, J.Balouei Jamkhaneh, H. & Tabaeeian, R. (2018). Total quality management, corporate social responsibility and entrepreneurial orientation in the hotel industry. Social Responsibility Journal, 14(3), 601-618.
Khurshid, M. A.Amin, M., & WanIsmail, W.K. (2018). Total quality and socially responsible management (TQSR-M). Benchmarking an International Journal, 25(8),2566-2588.
Maassen, P., Gornitzka, A., & Fumasoli, T. (2017). University reform and institutional autonomy: A framework for analysing the living autonomy. Higher Education Quarterly, 71(3), 239-250.
Mohamed, A. T. E. (2015). A framework for university social responsibility and sustainability: the case of south valley university, Egypt. World Academy of Science, Engineering and Technology, International Journal of Social, Behavioral, Educational, Economic. Business & Industrial Engineering, 9(7), 2370-2379.
Reiser, M. (2008). University Social Responsibility definitions. Cited and retrieved from http://www.usralliance.org/resources/Aurilla_Presentation_Session6.
Sirvanci, M. B. (2004). Critical issues for TQM implementation in higher education. The TQM magazine, 16(6), 382-386.
Tamm, K., Eamits, R., & Motsmees, P. (2010). Relationship between CSR and job satisfaction. University ­of Tartue, available at: http://www.mtk.ut.ee/research/workingpapers.
Varghese, N. V., & Martin, M. (2014). Governance reforms in higher education: A study of institutional autonomy in Asian countries. International Institute for Educational Planning, Paris. [Google Scholar].
Vasilescu, R., Barna, C., Epure, M., & Baicu, C. (2010). Developin university social responsibility: A model for the challenges of the new civil society. Procedia Social & Behavioral Sciences, 2, 4177-4187.
Yaacob, Y., & Azmi, I. A. G. (2012). Entrepreneurs' social responsibilities from Islamic perspective: A study of Muslim entrepreneurs in Malaysia. Procedia-Social & Behavioral Sciences, 58, 1131-1138.
Yokoyama, K. (2009). Quality Assurance and the Changing Meaning of Autonomy and Accountability between Home and Overseas Campuses of the Universities in New York State. Journal of Studies in International Education, 13(4). DOI: 10.1177/1028315309342577